Τα χρόνια της ντροπής

Μια όμορφη βραδιά αφιερωμένη στα ''Χρόνια της ντροπής'' (Περικλής Γρίβας, εκδ. Ελληνική Πρωτοβουλία)  έλαβε χώρα το Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2010 και ώρα 6 το απόγευμα. Για το βιβλίο μίλησαν η συγγραφέας Τέσυ Μπάιλα Βενετούλη, εγώ και φυσικά ο συγγραφέας Περικής Γρίβας για το βιβλίο του. Σας παραθέτω μέρος της ομιλίας μου για ένα πραγματικά εξαιρετικό βιβλίο....

Χρόνια πέτρινα, χρόνια ντροπής… Αυτές οι φράσεις πέρασαν από το μυαλό μου ολοκληρώνοντας το βιβλίο του Περικλή Γρίβα. Χρόνια μαύρα τα χρόνια του Εμφυλίου για τη χώρα μας, μια σελίδα τόσο σκοτεινή που μέχρι σήμερα ελάχιστοι τολμούν  να αγγίξουν… Ποτέ άλλοτε η χώρα μας δεν ένιωσε τέτοια αποστροφή για ένα κομμάτι της Ιστορίας της. Και πώς άλλωστε να μην συμβεί αυτό όταν ο αδελφός πέθαινε από το χέρι του αδελφού του, ο πατέρας έβλεπε τα παιδιά του να αλληλοσκοτώνονται, όταν ο φίλος δεν δίσταζε να δολοφονήσει το φίλο…. Αυτοί που κάποτε ήταν σύμμαχοι ενάντια του κοινού εχθρού που τότε λεγότανε Ιταλός ή Γερμανός, τώρα ορκισμένοι εχθροί, ικανοί να φτάσουνε στα άκρα. 

Αυτή την τραγική για την πατρίδα μας σελίδα πραγματεύεται το βιβλίο του Περικλή. Με αφετηρία την Κανδήλα Αιτωλοακαρνανίας, γενέτειρα του συγγραφέα, ταξιδεύουμε στο χρόνο για να διδαχτούμε και να μεταδώσουμε στις επόμενες γενιές όσα μας πλήγωσαν με την ευχή, όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο συγγραφέας, ‘’Ποτέ ξανά!’’

Μια γυναίκα, η Αγγέλικα αναζητεί το παιδί που κάποιοι της αρπάξανε, ένας άντρας, ο Γιώργης, πάντοτε ταγμένος σε εκείνη που αγάπησε και ας γνώρισε την προδοσία, η Γκλόρια, θύμα και συνάμα ηθικός αυτουργός που στο τέλος ορίζει την ιστορία, ένας ιερωμένος που δεν είναι ό, τι δείχνει, ο Παύλος που τα χρήματα τον μεταμόρφωσαν χωρίς ποτέ να αφαιρέσουν από μέσα του τη καταχθόνια ψυχή του, ο Νίκος, η Αθανασία, η Νίκη, ο Γρηγόρης, η Μαρία… και στο τέλος, η Σύλβια που φτάνει από την Αμερική για να ξεθάψει το παρελθόν και να τακτοποιήσει τους παλιούς λογαριασμούς που μένουν από χρόνια ανοιχτοί.

Οι χαρακτήρες του βιβλίου σκιαγραφούνται με τέτοιο τρόπο ώστε η ταύτιση μαζί τους καθίσταται αναπόφευκτη. Κάθε ένας από αυτούς κρατά το δικό του κλειδί που θα ξεκλειδώσει την ιστορία και θα ενισχύσει την πλοκή. Δεν ξέρω ποιον από τους ήρωες αγάπησα ή μίσησα περισσότερο. Κάποιοι με προβλημάτισαν, άλλοι, όπως η Αγγέλικα με έκαναν να ταυτιστώ μαζί τους ενώ χαρακτήρες όπως ο Παύλος με έκαναν να θυμώσω και συνάμα να αναζητήσω τα ανελαστικά όρια της ανθρώπινης ψυχής. Τραγικότερη ίσως φιγούρα αυτής της Σύλβιας… Ένας άνθρωπος που σηκώνει μόνος του ουσιαστικά το σταυρό του μαρτυρίου και μέχρι το τέλος παλεύει… ενάντια σε όλα.

Οι ήρωες του βιβλίου πιόνια σε μια σκακιέρα όπου δεν υπάρχει νικητής παρά μόνο ηττημένοι. Άνθρωποι που η μοίρα όρισε να κινηθούν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο και κατέληξαν στοιχειωμένοι από ένα παρελθόν τόσο σκληρό που ούτε ο χρόνος δεν κατόρθωσε να αποτινάξει από πάνω τους. Κάθε στιγμή αναμετριούνται μαζί του, κάθε λεπτό οι μνήμες ανασαλεύουν και έρχονται ξανά και ξανά στην επιφάνεια… Είναι οι Ερινύες που τελικά ζωντανεύουν…

Οι εικόνες και τα πρόσωπα εναλλάσσονται, δεδομένου ότι ο συγγραφέας δεν επιλέγει τη γραμμική αφήγηση για να μας ταξιδέψει. Ωστόσο, είναι τέτοιος ο τρόπος που καθοδηγεί την ιστορία του ώστε κάθε άλλο παρά κουράζει ή αποπροσανατολίζει τον αναγνώστη ενώ ταυτόχρονα αποδεικνύει πόσο εύστοχα χειρίζεται το λόγο. Κάθε σκηνή παίρνει σάρκα και οστά, ζωντανεύει μπροστά μας και μαζί ζωντανεύουν εκείνα τα χρόνια… τα χρόνια της ντροπής. Τίτλος ιδιαίτερα εύστοχος αφού προβληματίζει προτού καλά-καλά ξεκινήσει κανείς την ανάγνωση του βιβλίου. Γιατί χρόνια ντροπής αναρωτήθηκα αντίστοιχα για να πάρω την απάντηση στις σελίδες που ακολούθησαν…

Κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στο πρωτόλειο του Περικλή, τα τρία διηγήματά του με τίτλο ‘’Δέρμα που γνώρισε το αλάτι’’. Όταν τα διάβασα, ένιωσα πραγματικά συγκλονισμένη. Μερικούς μήνες μετά διαβάζοντας τα ‘’Χρόνια της ντροπής’’ συνειδητοποίησα πως ο Περικλής είναι ένας συγγραφέας που ήρθε για να μείνει στα λογοτεχνικά δρώμενα. Με χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγονός πως βρισκόμαστε κάτω από την ίδια εκδοτική στέγη και τον ευχαριστώ ιδιαίτερα που μου επέτρεψε να μιλήσω για το βιβλίο του. Καλοτάξιδο Περικλή!